Blog prawniczy
Ugoda sądowa
Ugoda sądowa – czym jest i w jakich sytuacjach można z niej skorzystać?
Ugoda sądowa jest czynnością procesową dokonywaną w formie przewidzianej przez prawo procesowe, której efektem ma być zakończenie dalszego prowadzenia postępowania sądowego. Zawarte porozumienie między stronami stosunku prawnego ma charakter zgodnego oświadczenia woli, a ugoda powinna uchylać ostatecznie spór co do całości stosunku prawnego lub ściśle określonego roszczenia i w drodze wzajemnych ustępstw prowadzić ostatecznie do umorzenia postępowania (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1969 r. w sprawie o sygn. akt: III PZP 43/69).
Ugoda może dotyczyć sporu istniejącego lub mogącego powstać dopiero w przyszłości. Wobec braku ograniczenia zakresu w jakim stosunek sporny może być objęty ugodą, przyjąć należy, że ugoda może dotyczyć także sporu dotyczącego istnienia określonego stosunku prawnego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1974 r. w sprawie o sygn. akt: III CRN 110/74).
Ugoda sądowa może zostać zawarta w toku postępowania sądowego, ale również przed mediatorem wyznaczonym przez sąd jak również przed sądem arbitrażowym. Każda ugoda wymaga formy zawarcia dyktowanej szczególnymi przepisami regulującymi poszczególne postępowania. Ugoda zawarta przed sądem, pozwala znacząco skrócić postępowanie dlatego warto zastanowić się czy w naszej sprawie nie istnieje możliwość wypracowania zadowalającego porozumienia, niezależnie czy sprawa dotyczy podłoża prywatnego czy też biznesowego. Niezbędna w tym zakresie może okazać się pomoc prawna dla firm ale także dla klientów indywidualnych, której skutecznie oraz kompleksowo w tym zakresie udziela nasz doświadczony zespół.
Prawomocność ugody sądowej
Stwierdzenie prawomocności ugody sądowej jest równoważne prawomocnemu wyrokowi, bowiem zgodnie z brzmieniem art. 777 § 1 ust 3 Kodeksu postępowania cywilnego ugoda stanowi tytuł egzekucyjny.
W sytuacji, gdy strona ugody jest zobowiązana do określonych zachowań i nie wykonuje tych zobowiązań w ustalony sposób, druga strona pokrzywdzona może domagać się przymusowego wykonania ugody. Ugoda wymieniająca kilka obowiązków dłużnika może jednak stać się tytułem wykonawczym jedynie co do tych obowiązków, które nadają się do egzekucji, chociażby nie został oznaczony zakres przedmiotowy klauzuli wykonalności (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1980 r., w sprawie o sygn. akt: III CRN 43/80).
Koszty ugody sądowej
Strony mogą w ugodzie sądowej ustalić, którą z nich i w jakiej części mają obciążać nieuiszczone koszty sądowe. Jeżeli ugoda nie stanowi inaczej, w sprawie zakończonej ugodą koszty ponoszą obie strony w równych częściach.
Nadto jeżeli doszło do zawarcia ugody przed sądem przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji, sąd z urzędu zwróci stronie całą uiszczoną opłatę od pisma wszczynającego postępowanie. Natomiast sąd zwróci trzy czwarte uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy. Wreszcie sąd zwróci połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji, jeżeli postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się zawarciem ugody sądowej po rozpoczęciu rozprawy oraz od pisma wszczynającego postępowanie w drugiej instancji, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej.
Czy możliwe jest odwołanie od ugody sądowej
Pessimus pactum est melius quam optimum iudicium – Lepsza jest najgorsza ugoda niż najlepszy wyrok
Po prawomocnym zakończeniu procesu, uchylenie się od skutków materialnoprawnych ugody sądowej może nastąpić jedynie na drodze powództwa o ustalenie nieważności ugody. Ugoda sądowa może zostać również uznaną za bezskuteczną wobec wierzyciela jednej ze stron na skutek złożonej przez niego skargi pauliańskiej.
Zawarcie ugody powoduje zakończenie postępowania. Może jednak zostać jako czynność procesowa z uzasadnionych przyczyn aż do chwili uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania odwołana. Ugoda jako czynność prawna podlega przepisom o wadach oświadczeń woli. Konsekwencją takiego przyjęcia jest uznanie, iż ugoda może być dotknięta jedną z sankcji wad oświadczeń woli, a w konsekwencji podlegać zaskarżeniu i następnie uchyleniu (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2005 r., w sprawie o sygn. akt: V CK 691/04).
Nieistnienie stosunku prawnego będącego przedmiotem ugody stanowić będzie o jej nieważności. W razie ewentualnego sporu sądowego ciężar wykazania nieistnienia stosunku prawnego spoczywać będzie na osobie, która będzie ugodę kwestionowała. W przypadku, jeżeli nie uda jej się tego dokonać, sąd powinien potraktować ugodę jako źródło dowodu.
Szukasz sprawdzonego radcy prawnego?